کم‌کاری کلیه یا نارسایی کلیه چیست؟
کلیه‌ها ارگان‌هایی هستند که مواد زائد خون را فیلتر می‌کنند، همچنین فشار خون، تعادل الکترولیت‌های بدن و تولید سلول‌های قرمز خون را در بدن تنظیم می‌کنند. نارسایی مزمن کلیوی زمانی اتفاق می‌افتد که آسیب‌دیدگی‌های بلند مدت در کلیه‌ها باعث بیماری‌های داخلی کلیه و کاهش توانایی کلیه در حفظ سلامت بدن شده باشند. برخی از علل نارسایی‌های کلیه قابل درمان بوده و می‌توان عملکرد کلیه‌ها را به حالت اولیه آن‌ها بازگرداند. متأسفانه در برخی موارد نارسایی کلیه یک بیماری پیش‌رونده و غیرقابل برگشت است. تجمع مقادیر زیاد سموم باعث اختلال در عملکرد کلیه‌ها و نارسایی کلیه می‌شود که در صورتی که تحت مداوا قرار نگیرد می‌تواند مهلک باشد و در صورتی که کلیه‌ها به طور کامل از کار بیفتند، تنها گزینه درمانی برای معالجه آن‌ها دیالیز یا پیوند کلیه است.
عواملی که موجب ابتلاء به نارسایی کلیه می‌شوند:
بیماری‌های کلیه معمولاً به دلیل عارضه‌های دیگر که بر روی کلیه فشار وارد می‌کنند ایجاد می‌شوند. معمولاً این بیماری‌ها ترکیبی از چند عارضه‌ی متفاوت می‌باشند. کم‌کاری کلیه ممکن است به دلایل زیر ایجاد شود:
- فشار خون بالا: با گذشت زمان، این مشکل می‌تواند باعث فشار آمدن بر روی رگ‌های خونی کوچک کلیه و از کار افتادن آن‌ها شود. اگر فشار خون بالا کنترل نشود یا به میزان کمی کنترل گردد، می‌تواند عامل اصلی بروز حملات قلبی، سکته مغزی و بیماری مزمن کلیوی باشد.
- دیابت: میزان بیش‌ازحد گلوکز در خون می‌تواند به فیلترهای ریز موجود در کلیه آسیب برساند.
دو عامل اصلی ایجاد کننده کم کاری کلیه، دیابت و فشار خون بالا هستند؛ که در ۷۰ درصد موارد ابتلا به این عارضه نقش دارند. - کلسترول بالا: این مشکل می‌تواند باعث تجمع چربی در رگ‌های خونی تغذیه کننده‌ی کلیه شود و عملکرد این ارگان را با مشکل مواجه کند.
- عفونت کلیه و مجاری ادراری: عفونت های مکرر ادراری نیز می‌تواند، عاملی برای ابتلا به کم کاری کلیه‌ها باشد.
- گلومرولونفریت: گروهی از بیماری‌ها که سبب ایجاد التهاب و آسیب به واحد‌های فیلتر کننده کلیه می‌شوند. این اختلالات، سومین نوع شایع بیماری کلیوی هستند.
- بیماری‌های ارثی: بیماری‌های ارثی مانند بیماری کلیه پلی کیستیک، که باعث ایجاد کیست‌های بزرگ در کلیه‌ها می‌گردد. این کیست‌ها می‌توانند به بافت اطراف خود آسیب برساند.
- انسداد مسیر ادراری: برای مثال در اثر وجود سنگ کلیه و تومورها یا بزرگ شدن پروستات
- ناهنجاری های مادر زادی: ناهنجاری‌هایی که با رشد نوزاد در شکم مادر رخ می‌دهد. به عنوان مثال، تنگ شدن مجرای ادرار، که در دوران بارداری رخ می‌دهد، ممکن است از خروج طبیعی ادرار جلوگیری نماید و باعث بازگشت ادرار به سمت کلیه‌ها گردد. این امر سبب ایجاد عفونت و بروز آسیب کلیوی می‌شود.
- تضعیف کننده‌های سیستم ایمنی: لوپوس و سایر بیماری‌هایی که بر سیستم ایمنی بدن تأثیر می‌گذارند.
- استفاده‌ی منظم و طولانی‌مدت از برخی داروها: مانند لیتیم و داروهای ضدالتهاب غیراستروئید . (NSAIDs)
علائم نارسایی کلیه
بیماری نارسایی کلیه به دلیل عملکرد و وظایف کلیه‌ها با مشکلات ادراری همراه است. برخی از علائم نارسایی کلیه:
- کاهش میزان دفع ادرار
- تورم اندام‌های تحتانی، پاها و زانو
- پف کردن زیر چشم
- خستگی و ضعف
- حالت تهوع
- تنگی نفس و درد قفسه سینه
- اریتمی یا ضربان قلب نامنظم
- خارش مداوم
- کرامپ و انقباض ناگهانی عضلات
- تشنج
- در موارد شدید نارسایی کلیه موجب کما و در مواردی موجب مرگ هم می‌شود
انواع نارسایی کلیه (کم کاری کلیه)
- نارسایی حاد پیش کلیوی: گردش کم جریان خون به سمت کلیه‌ها می‌تواند باعث نارسایی پیش کلیوی حاد در کلیه‌ها شود. بدون گردش کافی جریان خون، کلیه‌ها قادر به فیلتر کردن سموم در خون نیستند. این نوع از کم‌کاری کلیوی زمانی درمان می‌شود که عامل کاهش‌دهنده گردش جریان خون تشخیص داده شود.
- نارسایی حاد کلیوی: نارسایی حاد کلیوی می‌تواند به دلیل آسیب‌دیدگی مستقیم کلیه‌ها مانند وارد آمدن ضربات فیزیکی به کلیه یا تصادف ایجاد شود. از برخی دیگر از علل ابتلا به این بیماری می‌توان به تجمع سموم و ایسمیک اشاره کرد که باعث کمبود اکسیژن در کلیه‌ها می‌شوند. ایسمیک ممکن است به دلیل خونریزی شدید، شوک، انسداد عروق خونی وابسته به کلیه‌ها و گلومرولونفریت ایجاد شود.
- نارسایی مزمن پیش کلیوی: وقتی که به مدت طولانی به اندازه کافی خون به کلیه‌ها نمی‌رسد، کلیه‌ها جمع شده و توانایی انجام وظایف خود را از دست می‌دهند.
- نارسایی مزمن کلیوی: این زمانی اتفاق می‌افتد که آسیب‌دیدگی‌های بلند مدت در کلیه‌ها باعث بیماری‌های داخلی کلیه شده باشند. بیماری‌های داخلی کلیوی به دلیل آسیب‌دیدگی مستقیم کلیه‌ها مانند خونریزی شدید یا کمبود اکسیژن به وجود می‌آیند.
- نارسایی‌های مزمن پس کلیوی: انسداد بلند مدت مجرای ادرار که باعث جلوگیری از دفع ادرار می‌شود می‌تواند باعث آسیب‌دیدگی کلیه‌ها شود.
در صورت نیاز به معاینه کلیه و جراحی کلیه و مجاری ادراری در کرمانشاه همین الان می‌توانید از سایت دکتر عبداله سعادت فر متخصص اورولوژی و جراحی کلیه و مجاری ادراری نوبت رزرو کنید. برای رزرو نوبت کلیک کنید.