سرطان مثانه و درمان آن

تومور مثانه

در میان تمامی تومور‌هایی که در فیلد اورولوژی گریبان‌گیر افراد می‌شوند، تومور مثانه نسبت به بقیه شایع‌تر است. در یک تحقیق دانشگاهی پزشکان بخش اورولوژی به این نتیجه رسیدند که نسبت مبتلا شدن مردان به زنان 4 به 1 است که بیشتر در افرادی با میانگین سنی 75 تا 84 رخ می‌دهد.

علائم سرطان مثانه

وجود خون در ادرار مهم‌ترین و شایع‌ترین علامت سرطان مثانه است. گاهی ممکن است وجود خون در ادرار با چشم دیده شود و در مواردی هم ممکن است وجود خون در ادرار در آنالیز ادرار و زیر میکروسکوپ مشخص شود. باید توجه داشته باشید وجود خون در ادرار حتی به میزان کم نیازمند توجه بیمار و پزشک است. البته وجود خون در ادرار لزومأ به معنی وجود تومور در مثانه نیست، یعنی ممکن است خون زیادی در ادرار دیده شود ولی توموری در مثانه نباشد .
گاهی تومور بزرگ شده و پیشرفت کرده و سوراخ های حالب را می‌بندد در نتیجه اگر بیمار دیر مراجعه کند، تومور با انسداد کلیه و نیاز به دیالیز خود را نشان می دهد. در مواردی که تومور متاستاز داده باشد ممکن است بیمار با علائم متاستاز مراجعه کند.

علل سرطان مثانه

سرطان مثانه جزو سرطان‌هائی است که فاکتورهای خطر بسیار شناخته شده‌اي دارد و ما در زندگی خود می‌توانیم با تغییر این فاکتورها شانس ابتلا به سرطان مثانه را نیز تغییر دهیم. عواملی که سبب افزایش خطر ابتلا به سرطان مثانه می‌شوند به قرار زیر هستند:

کشیدن سیگار: بزرگترین فاکتور خطر برای سرطان مثانه است. هر قدر مدت زمان مصرف سیگار بیشتر و تعداد آن زیادتر باشد، امکان ابتلا به سرطان مثانه بیشتر است. دود سیگار حاوی مواد شیمیائی است که خاصیت سرطان‌زائی دارند.

قرار گرفتن در معرض مواد شیمیائي: افرادی‌که به علت ماهیت شغل خود با مواد شیمیائی و رنگی سر و کار دارند (نساجی، رنگرزی، خشک شوئی، پلاستیک، لاستیک، قطران، قیر، ذغال و غیره) خطر ابتلا به سرطان مثانه در آن‌ها بیشتر است.
سن: سرطان مثانه در زیر سن ۴۰ سالگی نادر است. چون مواد شیمیائی، سیگار و مواد سرطان‌زا نیاز به زمان دارند تا اثرات خود را ظاهر سازند. ولی سرطان مثانه در هر سنی قابل رویت است.
جنس: سرطان مثانه در مردان خیلی شایع‌تر از زنان می‌باشد.
عفونت: عفونت مکرر مثانه و سنگ مثانه فرد را مستعد ابتلا به سرطان مثانه می‌کند.

سابقۀ خانوادگی: احتمال ابتلا به سرطان مثانه در كساني که یک یا چند نفر از اعضای خانواده‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شان به سرطان مثانه مبتلا هستند، بیش‌تر از دیگران است.

درمان‌های قبلی برای سرطان: اگر فردی به علت یک سرطان دیگر تحت پرتودرمانی لگن قرار گیرد و یا با بعضی از داروها شیمی درمانی شود (مثل سیکلوفسفامید) خطر سرطان مثانه در آن‌ها بیشتر می‌شود.

انواع سرطان مثانه

 سرطان مثانه علاوه بر دو نوع بدخیم و خوش خیم بودن، برحسب شكل ظاهري سلول‌هاي آن شامل انواع مختلفی است:

آدنوكارسينوم: سرطان مثانه از نوع آدنوکارسینوما بسیار نادر است. هنگامی که سلول های غدد ترشح کننده موکوس درون مثانه دچار اختلال می‌شوند و رشد و نمو آن‌ها به هم می‌ریزد، این نوع از سرطان مثانه تشكيل مي‌شود.

كارسينوم سلول سنگفرشی: سرطان سلول سنگفرشی نيز یک سرطان نادر است. این بیماری از آنجا شروع می‌شود که سلول‌های سنگفرشی نازک و مسطح پس از عفونت طولانی مدت یا تحریک و التهاب مثانه، شروع به رشد و تكثير در مثانه مي‌كنند. جالب است بدانید این نوع سرطان از نوع تهاجمی است.

كارسينوم سلول‌هاي ترنزيشنال يا كارسينوم اوروتليال: سرطان سلول انتقالی رایج ترین نوع سرطان مثانه است. این نوع سرطان در سلول‌های انتقالی در لایه داخلی مثانه شروع می‌شود. درواقع این سلول ها درون قسمت داخلی مثانه و دستگاه ادراری می نشیند و شروع به زندگی و رشد و تکثیر می‌نماید. در صورتی که در بخش کوچکی از مثانه چنین سلولی مشاهده شد باید تمام دستگاه ادراری مورد بررسی قرار بگیرد. این نوع سرطان معمولاً به دو صورت غیرتهاجمی و تهاجمی در بدن افراد مبتلا ظاهر می‌شود. دقت داشته باشید در صورت تهاجمی بودن میزان درمان آن دشوارتر خواهد شد.

تشخیص تومور مثانه 

در فرد مشکوک به سرطان مثانه که با خونریزی به پزشک مراجعه نموده اولین اقدام بررسی علل شایع خونریزی ادرار یعنی عفونت و سنگ می‌باشد که از طریق آزمایش کشت ادرار و انجام سونوگرافی یا سی تی اسکن شكم صورت می‌گیرد.
گاهی اوقات در سونوگرافی و سی تی اسکن توده در داخل مثانه دیده می‌شود.
در صورتی که در بررسی های اولیه علتی برای خونریزی پیدا نشد، اقدام بعدی انجام سیستوسکوپی و بررسی مثانه با دوربین می‌باشد که در این روش باید کل مثانه بررسی گردد و در صورت وجود ضایعه‌ای خاص نمونه برداری و درصورت امکان کل ضایعه تراشیده شود.

درمان سرطان مثانه

• برداشتن سرطان از طريق مجرا (TURB): اين جراحي به روش اندوسكوپيك و به صورت بسته انجام مي‌شود. در اين روش دستگاه سيستوسكوپ با يك حلقه سيم كوچك از طريق مجراي ادرار وارد مثانه مي‌شود. حلقه با برش يا سوزاندن و يا جريان الكتريكي موجب حذف تومور شده و اجازه مي‌دهد تومور از مثانه خارج شود.
• استفاده از BCG در داخل مثانه: يك ماه پس از برداشت تومور مثانه، به مدت 6 هفته تزريق BCG در داخل مثانه انجام مي شود تا از عود سرطان مثانه جلوگيري شود. درواقع BCG یک داروی ایمونوتراپی است که باعث می‌شود سیستم ایمنی بدن در پوشش مثانه به آن پاسخ دهد و سیستم ایمنی بدن را مجبور به مقابله با سرطان کند. اين تزريق به صورت سرپايي و در مطب انجام مي‌شود.
• برداشتن بخشي از مثانه طي جراحي: در برخی موارد، ممکن است پزشک در فرایندی به نام مثانه‌برداری جزئی، تنها بخشی از مثانه را بردارد. او هنگامی از این روش استفاده می‌کند کهسرطان بیمار دارای درجۀ پایین باشد، به‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌طوری‌که دیوارۀ مثانه را  تنها در یک ناحیه مورد حمله قرار داده باشد.
• برداشتن کامل مثانه(Radical Cystectomy): مثانه‌برداری کامل، رایج‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ترین روش جراحی برای سرطان مثانه مهاجم به‌شمار می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌رود. پزشک هنگامی از این نوع جراحی استفاده می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کند که سرطان سطحی مثانه، بخش زیادی از مثانه را درگیر کرده باشد. مثانه‌برداری کامل، به‌معنای برداشتن تمام مثانه، غدد لنفاوی مجاور آن، بخشی از پیشابراه و اندام‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های نزدیکی است که احتمال می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌رود سلول‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های سرطانی در آن‌ها وجود داشته باشند.
• پرتودرماني(راديوتراپي): در پرتودرمانی از اشعه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های با انرژی بالا به‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌منظور از بین بردن سلول‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌هایسرطانی استفاده می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود. تعداد کمی از بیماران ممکن است پیش از جراحی و به‌منظور کوچک کردن تومور، تحت پرتودرمانی قرار بگیرند. دیگر بیماران پس از جراحی و به‌منظور از بین بردن سلول‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های سرطانی که ممکن است در ناحیۀ مزبور باقی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌مانده باشند، تحت پرتودرمانی قرار مي‌گيرند. گاهی، بیمارانی که نمی‌توانند تحت عمل جراحی قرار بگیرند، پرتودرمانی مي‌شوند.
• شيمي درماني: برای بیمارانی که بهسرطان مثانۀ سطحی مبتلا هستند، پس از برداشتن بافت‌های سرطانی با استفاده از روش TURB، از شیمی‌درمانی درون – مثانه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای استفاده مي‌شود. این درمان، یک درمان موضعی است. پزشک سوند را در پیشابراه قرار می‌دهد و داروهای مایع را از طریق سوند به داخل مثانه می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ریزد. داروها به مدت چند ساعت در مثانه باقی می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ماند. تأثیر عمدۀ این داروها بر سلول‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های موجود در مثانه است. معمولاً بیمار در این روش، هفته‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای یکبار و به مدت چند هفته تحت‌درمان قرار می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گیرد. اين روش گاهی تا یک سال و یک یا چند بار در ماه انجام می‌شود.

اگر سرطان به اعماق مثانه نفوذ کرده باشد یا به غدد لنفاوی یا دیگر اندام‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها سرایت کرده باشد، داروها درون رگ بیمار تزریق مي‌شود. به این روش درمان، شیمی‌درمانی درون‌وریدی می‌گویند. این شیوه، یک روش درمانی فراگیر است، به این معنا که داروها از طریق جریان خون به تقریباً تمام بدن می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌رسند. داروها را معمولاً با فاصله زماني مشخص به بيمار تزريق مي‌كنند. در فاصله بين تزريق‌ها، بدن فرصت مي‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌يابد تا خود را بازسازي كند.