تشخیص نارسایی یا کم‌کاری کلیه
کم‌کاری کلیه معمولاً تا قبل از آسیب‌دیدگی شدید کلیه‌ها، هیچ علامتی ندارد. تنها راه بررسی عملکرد کلیه آزمایش می‌باشد. آزمایش‌های مختلفی برای تشخیص نارسایی‌های کلیوی وجود دارد که عبارتند از:
آزمایش خون
آزمایش خون برای اندازه‌گیری مواد درون ادرار که به وسیله کلیه‌ها فیلتر می‌شوند مانند نیتروژن، اوره و کراتین انجام میشود. افزایش ناگهانی سطح این مواد نشان‌دهنده مشکل کلیه در فیلتر کردن خون و نارسایی کلیوی حاد است.
آزمایش ادرار: نمونه ادرار می‌تواند برای تشخیص هر گونه اختلالی شامل وجود غیرطبیعی پروتئین یا قند که در ادرار ممکن است وجود داشته باشند مورد آزمایش قرار گیرد. پزشک ممکن است معاینات رسوب ادراری را انجام دهد که در آن میزان گلبول‌های سفید و قرمز خون، سطح بالای باکتری‌ها و تعداد کست‌های سلولی مورد ارزیابی قرار می‌گیرند.
آزمایش حجم ادرار: اندازه‌گیری خروجی ادرار یکی از ساده‌ترین آزمایش‌هایی است که به تشخیص نارسایی کلیوی کمک می‌کند. برای مثال، خروجی کم ادرار ممکن است به دلیل عارضه‌های کلیوی مانند انسداد ادرار که به دلیل ابتلا به بیماری‌ها و آسیب‌دیدگی‌های مختلفی ایجاد میشود به وجود آید.
بررسی فشار خون: این آزمایش برای بررسی میزان عملکرد قلب در پمپاژ خون انجام می‌گیرد. فشار خون بالا می‌تواند منجر به بروز بیماری کلیوی شود، اما بیماری کلیوی نیز می‌تواند باعث افزایش فشار خون گردد. گاهی اوقات، فشار خون بالا نشانه این است که کلیه‌های شما خوب کار نمی‌کنند.
تصویربرداری: آزمایش‌هایی مانند سونوگرافی، ام آر آی و سی تی اسکن تصویرهایی را از کلیه‌ها و مجاری ادرار ارائه می‌دهند. با وجود این عکس‌ها، پزشک قادر خواهد بود که انسداد یا اختلالات کلیوی را تشخیص دهد.
نمونه‌برداری از بافت کلیه (بیوپسی): بیوپسی کلیه، که در برخی موارد برای بررسی نوع خاصی از بیماری کلیوی، مشاهده میزان آسیب کلیه و کمک به برنامه‌ریزی جهت درمان انجام میشود. بیوپسی یک عمل ساده است که معمولاً در حالت هوشیاری انجام میشود. با بیحسی موضعی هر گونه ناراحتی احتمالی کم میشود. نمونه‌ها به وسیله سوزن بیوپسی که از طریق پوست وارد کلیه‌ها میشود جمع‌آوری می‌شوند. تجهیزات اشعه ایکس یا سونوگرافی برای کمک به پزشک در هدایت سوزن‌ها به سمت کلیه‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند.
روش‌های درمان نارسایی یا کم‌کاری کلیه
برخی از انواع بیماری‌های کلیه، بسته به مشکل زمینه‌ای خود، قابل درمان هستند. بیماری مزمن کلیوی، اغلب هیچ درمانی ندارد. درمان معمولاً شامل کمک به کنترل علائم و نشانه‌ها، کاهش عوارض و کند کردن پیشرفت بیماری می‌باشد. بسته به اینکه نارسایی کلیوی شما در کدام مرحله باشد، روش‌های درمان متفاوت است؛ اما به طور کلی می‌توان به روش‌های زیر اشاره کرد:
دیالیز: با استفاده از دستگاه دیالیز، خون فیلتر و تسویه میشود و در واقع دستگاه وظیفه کلیه‌ها را انجام می‌‌دهد. توصیه میشود افراد در کنار استفاده از دیالیز، رژیم غذایی کم نمک و کم پتاسیم داشته باشند.
پیوند کلیه: درمان سنگین دیالیز برای بسیاری از بیماران سخت است و زندگی را برای آنها طاقت‌فرسا می‌کند. بنابراین پیوند کلیه روشی برای درمان است. در این حالت از یک کلیه پیوندی که با بدن فرد بیمار سازگار باشد استفاده میشود و برای این کار باید بیمار از داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی استفاده کند تا بدن خود را با کلیه جدید سازگار نماید.
رژیم غذایی مخصوص: برخی از توصیه‌ها در رژیم غذایی محدود کردن سدیم و پتاسیم است. همچنین مصرف پروتئین نیز بنا به توصیه پزشک باید انجام شود.
چگونه باید از کلیه‌ها محافظت کرد؟
کلیه‌ها گران‌بها هستند، با رعایت برخی اصول بسیار ساده می‌توان به حفظ سلامت کلیه‌ها کمک کرد:
- مراقب باشید تا تغذیه‌ای متعادل داشته باشید تا از افزایش وزن و بالارفتن کلسترول جلوگیری شود.
- زیاد نمک استفاده نکنید زیرا مصرف زیاد نمک باعث پرفشاری خون میشود.
- از هر گونه خوددرمانی بپرهیزید. در واقع، مسکن های غیراستروئیدی که شامل آسپرین هم می‌شوند، می‌توانند کلیه‌ها را سمی کنند.
- حواس‌تان به رژیم‌های غذایی پرپروتئین هم باشد، این دسته از خوراکی‌ها، کلیه‌ها را خسته می‌کنند.